Op 5 april vond in Lab111 het Symposium RechteDakloos in Amsterdam plaats ter gelegenheid van de formele lancering van de Straatalliantie. Een feestelijk moment met een zwart randje. Want ook in Amsterdam neemt dakloosheid toe. En daarmee groeit de opgave voor cliëntondersteuners, belangenbehartigers en advocaten om mensen bij te staan die moeite hebben zich staande te houden in ‘het systeem’. Wie dakloos raakt, is feitelijk goeddeels rechteloos, ook in Amsterdam.
De nood is hoog. Zo signaleerde grondlegger van Bureau Straatjurist en advocate Caroline de Groot een zorgelijke toename van dakloze gezinnen: “Als we dakloze gezinnen opvang ontzeggen op grond van (gebrek aan) ‘regiobinding’, zakt Amsterdam door de humanitaire ondergrens. Er is veel te weinig aandacht voor het belang van het kind.” Dakloosheid is volgens haar een schandaal van de proporties van de Toeslagenaffaire: “alleen weet het volk dat nog niet”. Dat meer zaken bij de rechter belanden, zegt wat over het gebrek aan rechtsbescherming in ons land.
Je recht halen is geen sinecure. MDHG voorman Dennis Lahey brak een lans voor onafhankelijke cliëntondersteuning en benadrukte het belang van laagdrempelige toegang en nabijheid voor noodzakelijke ondersteuning in Het Daklozenkantoor. Signalen uit de individuele ondersteuning vormen de basis voor collectieve belangenbehartiging, voor betere lokale en landelijke wet- en regelgeving en uitvoeringspraktijk. Willemijn de Nooijer vertelde hoe de Straatalliantie zich hiervoor in zal zetten, via lokale en landelijke samenwerking, zoals Dakloosheid Voorbij!.
Na de pauze stond het programma in het teken van de omslag van opvang naar wonen, zoals afgesproken in het Nationaal Actieplan Dakloosheid Eerst een Thuis. In een persoonlijke column onderstreepte Rob Geurtsen waarom het werk van de Straatalliantie in de eerste plaats mensenwerk is, en moet blijven. Amsterdams raadslid voor de PvdAFatihya Abdi bekritiseerde de individualistische benadering en het mensbeeld dat ten grondslag ligt aan het dakloosheidsbeleid: “Ja, dakloosheid is een woonprobleem, maar waar gaat het mis in het systeem?”. “De wooncrisis is weliswaar groot en groeiende, en dakloosheid vormt de top van de piramide, en voor dakloze mensen is het risico reëel dat het – politiek gezien – een middenklasse thema wordt” stelde auteur en stadsgeograaf Cody Hochstenbach. Alle gemeentelijke departementen zouden moeten samenwerken om dakloosheid te bestrijden, stelde Jan De Vries. “Wonen is een mensenrecht. Waarom is de wethouder Wonen niet hier?”.
Over de rol van de Straatalliantie was wethouder Rutger Groot Wassink klip en klaar: “Ik verwacht dat de StraatAlliantie een enorme ‘pain in the ass’ blijft die ons scherp houdt”. Hij gaf aan dat onafhankelijke belangenbehartigers onmisbaar zijn om de structurele problemen zichtbaar te maken en onder de aandacht te blijven brengen. Die handschoen pakken we sowieso op. Voorzitter Femke Roosma bekrachtigde de ambitie van de Straatalliantie: “we zijn nog niet zo groot als VNO/NCW, maar de Straatalliantie is ‘here to stay’!”.